Krrrkkkk…

Rinig ng buong klase ang tunog ng tiyan ni Leo. Grade 7 siya noon. Yumuko siya sa hiya. Wala siyang almusal, at sigurado siyang wala ring tanghalian dahil walang trabaho ang tatay niya.

“Leo? Ayos ka lang ba?” tanong ng adviser nilang si Ma’am Reyes.

“O-opo Ma’am. Masama lang po pakiramdam ko,” pagsisinungaling ni Leo.

Pero alam ni Ma’am Reyes ang totoo.

Tuwing recess, napapansin niyang naiiwan si Leo sa classroom habang ang iba ay nasa canteen. Umiinom lang ito ng tubig sa gripo.

Nilapitan siya ni Ma’am Reyes. May inabot itong tupperware na may lamang spaghetti at sandwich.

“Leo, sobra ang baon ko ngayon. Tulungan mo naman akong ubusin, sayang eh,” nakangiting sabi ng guro, kahit alam ni Leo na iyon talaga ang lunch ni Ma’am.

Mula noon, naging “routine” na nila iyon.

Sa loob ng apat na taon sa High School, si Ma’am Reyes ang sagot sa gutom ni Leo. Minsan inaabutan siya ng 50 pesos, minsan packed lunch.

“Ma’am, nakakahiya po. Babayaran ko po kayo balang araw,” sabi ni Leo noong graduation.

“Huwag mo akong bayaran ng pera, Leo,” sagot ni Ma’am Reyes habang inaayos ang toga ng binata. “Bayaran mo ako sa pamamagitan ng pag-abot sa pangarap mo. Maging Engineer ka, ‘yun lang sapat na.”

Lumipas ang labinlimang taon.

Si Ma’am Reyes ay 60 years old na. Masakit na ang tuhod, malabo na ang mata, pero nagtuturo pa rin. Araw-araw, nakikipagbuno siya sa siksikan sa jeep.

Isang hapon, umuulan nang malakas. Basang-basa si Ma’am Reyes kakahintay ng jeep sa labas ng school. Wala siyang payong.

“Ma’am! Sakay na po kayo!” alok ng isang co-teacher na may kotse.

“Naku, huwag na. Mapaputik ang kotse mo. Mag-aabang na lang ako,” tanggi ni Ma’am Reyes, kahit nanginginig na siya sa lamig.

Kinabukasan, ipinatawag si Ma’am Reyes sa School Covered Court.

May Alumni Homecoming daw.

Pagpasok niya, nagpalakpakan ang mga estudyante. Sa gitna ng stage, may isang lalaking naka-amerikana. Matangkad, kagalang-galang, at mukhang asensado.

“Good morning, Ma’am Reyes,” bati ng lalaki sa mikropono.

Naningkit ang mata ni Ma’am Reyes. “Sino ‘to?”

“Ma’am, ako po si Leo. Yung batang laging kumakalam ang sikmura tuwing Math class niyo.”

Nanlaki ang mata ng guro. “Leo?! Ikaw na ba ‘yan?”

Bumaba si Leo sa stage at nagmano kay Ma’am Reyes.

Niyakap niya ang matanda.

“Engineer na ako, Ma’am. Gaya ng utos niyo.”

Nag-iyakan ang mga tao.

Pero hindi pa tapos si Leo.

“Ma’am, nabalitaan ko po na nahihirapan na kayong mag-commute. Lagi kayong nababasa sa ulan. Dati po, kayo ang nagpupuno sa tiyan ko para may lakas ako mag-aral. Ngayon po…”

Inakay ni Leo si Ma’am Reyes palabas ng covered court papunta sa parking lot.

Sa gitna ng parking lot, may isang Brand New Red SUV.

May malaking ribbon sa ibabaw.

“Para sa inyo po ‘yan, Ma’am. Fully paid. May driver na rin po na maghahatid-sundo sa inyo habambuhay, sagot ko na po ang sweldo at gas,” sabi ni Leo sabay abot ng susi.

Napahawak sa bibig si Ma’am Reyes.

Nanghina ang tuhod niya at napaluhod sa semento habang umiiyak.

“L-Leo… sobra-sobra ito… sandwich lang ang binigay ko sa’yo noon…” hagulgol ng guro.

Lumuhod din si Leo at niyakap ang kanyang pangalawang ina.

“Ma’am, yung sandwich na ‘yun ang bumuhay sa pangarap ko. Kung wala kayo, malamang tumigil na ako sa gutom. Kulang pa po ang kotseng ‘yan sa pagmamahal na ibinigay niyo.”

Sa araw na iyon, umuwi si Ma’am Reyes hindi sa siksikang jeep, kundi sa sarili niyang sasakyan—

baon ang karangalan na ang kanyang munting kabutihan noon ay nagbunga ng tagumpay ngayon.