SIMULA NANG MAWALA ANG AKING LOLO, HALOS ARAW-ARAW SIYA SA AKIN HINAHANAP NG AKING LOLA NA MAY ALZHEIMER’S—HANGGANG ISANG GABI, MAY TINUKOY SIYANG LUGAR NA DI KO ALAM KUNG PAANO NIYA NAALALA

Mula nang mawala ang Lolo Ben ko limang buwan na ang nakakalipas, para kaming nabubuhay sa paulit-ulit na bangungot. Araw-araw, gabi-gabi… laging gano’n ang tanong ni Lola Cita.

“Anak… nasaan si Ben? Hindi pa ba siya umuuwi?”

At bawat araw kailangan kong ngumiti, pilit, habang pinapakalma siya. “Lola… hinahanap pa po natin. Babalik din po siya.”

Pero ang totoo, wala na kaming lead. Wala nang bagong balita. Isang araw lang, hindi na siya umuwi. Wala kaming CCTV, wala ring kalapit na nakapansin. Para siyang naglaho.

Pinakamahirap iyon para sa aking lola. Dahil kahit may Alzheimer’s siya, si Lolo lang ang hindi niya kinakalimutan.

Para bang nakatatak sa puso niya kahit kumupas na ang alaala sa isip.

Tuwing gabi bago siya matulog, nauupo siya sa rocking chair nila sa veranda. Hinahaplos ang lumang singsing nila, paulit-ulit na binubulong, “Umuwi ka na, Ben…”

At ako? Wala akong magawa kundi bantayan siya. Mahal na mahal ko ang lolo’t lola ko. Sila ang nagpalaki sa akin.

—

Isang gabi, habang nag-aayos ako ng mga gamot niya, biglang iba ang tono ng boses niya.

Hindi siya nagtanong kung nasaan si Lolo.

Hindi rin siya umiiyak.

Sa halip, nakatingin siya sa malayo, sa bukirin sa likod ng bahay.

Seryoso ang mata.

“Nando’n siya…”

Napatigil ako. “Po?”

Dahan-dahan niyang itinuro ang isang direksyon. Hindi sa bukid mismo, kundi sa dulo nito, banda sa lumang gubat na halos wala nang pumupunta.

“Doon kami unang nagkita… doon siya naghihintay lagi.”

Kinabahan ako.

Una, dahil hindi niya dapat naaalaala ang bagay na iyon. Kahit mga simpleng pangyayari, hirap na siyang tandaan.

Pangalawa, dahil takot kaming lugar na iyon. Delikado, madamo, at matagal nang walang dumadaan.

Pero may kakaiba sa mukha ni Lola. Parang malinaw. Parang siguradong-sigurado.

“Lola… bakit n’yo po naaalala ‘yan?”

Ngumiti siya ng malungkot. “Hindi naaalala ng isip ko… pero ng puso ko.”

At doon ako napalunok. Hindi ko alam kung anong puwersa ang nagtulak sa akin, pero kinaumagahan, nagpasya akong sundan ang direksyong itinuro niya.

—

Nang makarating ako sa hangganan ng gubat, agad akong binungad ng matagal nang nakaharang na damo, tuyong sanga, at kalmadong hangin. Tahimik. Nakakatakot.

Pero naalala ko ang sinabi ni Lola.

“Doon kami unang nagkita.”

Kaya nagpatuloy ako.

Habang lumalalim, mas lalong humihigpit ang dibdib ko. Parang may nakatingin, parang may gustong ituro ang hangin.

Hanggang sa makarinig ako ng mahina, halos di marinig na…

tok… tok… tok…

Parang tunog ng metal sa kahoy.

Sinundan ko.

Pabilis.

Pabilis.

At pagdating ko sa isang clearing, doon ko nakita ang bagay na nagpatigil sa akin habang tumatakbo ang dibdib ko—

Isang lumang kubo.

At sa loob…
Isang lalaking nakahiga, payat, marumi, nanginginig… Pero buhay.

“LOLO?!”

Nang marinig niya ang boses ko, dahan-dahang gumalaw ang ulo niya. Nang maaninag niya ako, tumulo ang luha niya habang pilit na ngumiti.

“Anak… buti… nakita mo ako…”

Agad ko siyang tinakbuhan, niyakap kahit puno siya ng putik.

“Lolo! Ano’ng nangyari sa inyo? Bakit kayo nandito?”

Mahina ang boses niya, paos. “Nagpunta ako dito noon… para pumitas ng bulaklak para sa lola mo… nadulas ako sa bangin… hindi na ako makaalis…”

Kinagat ko ang labi ko, pilit nilulunok ang pag-iyak.

Lima buwan siyang trapped. Buhay dahil sa tubig-ulan at mga prutas na nasa paligid.

Agad kong tinawag ang rescue at dinala siya sa ospital. Ligtas. Mahina, pero buhay.

—

Nang araw na nakauwi siya, sinalubong siya ni Lola sa pintuan.

Hindi ko alam kung tatandaan ba siya ni Lola. Minsan kasi pati ako, hindi niya kilala.

Pero nang makita niya si Lolo…
Para siyang natauhan.
Para siyang gumising mula sa malalim na pagkakatulog.

“Ben…?”

At si Lolo, umiiyak nang tuluyang niyakap siya.

“Cita… nandito na ako…”

Para akong nanonood ng isang milagro.

Si Lola—na halos hindi matandaan ang pangalan ko minsan—ay yakap-yakap ang lalaking iniibig niya nang higit kalahating siglo.

At ang mas nakakagulat?

“Akala ko nawala ka… pero sinabi ng puso ko kung saan kita hahanapin,” bulong ni Lola.

Kinilabutan ako.

Hindi niya inalala ang eksaktong lugar
Hindi niya naalala ang pangalan ng daan
O ang mga detalye ng nakaraan

Pero naalala niya kung saan unang tumibok ang puso niya para kay Lolo.

At doon ko naintindihan:

Kahit mawalan ka ng alaala,
hindi mawawala ang totoong minahal mo.

—

At gabi-gabi, nakaupo si Lola sa rocking chair niya. Pero ngayon, hindi para maghintay.

Kundi para hawakan ang kamay ni Lolo, habang binubulong:

“Tara na sa loob, mahal. Uuwi na tayo.”