UNTI-UNTING NILALASON NG KATIWALA ANG KANYANG MGA AMO — HINDI NIYA ALAM NA MAY NAGMAMASID SA GINAGAWA NIYANG ITO

Sa isang tahimik na bayan sa Batangas, nakatira ang mag-asawang Rogelio at Marites Santiago kasama ang kanilang walong taong gulang na anak na si Mia at ang aso nilang si Bantay, isang malaking Aspin na itinuring na miyembro ng pamilya.

Maalagang mga amo, mapagbigay, at mabait. Kaya nang makilala nila si Elvira, isang dalagang nag-apply bilang katulong matapos sabihing ulila at naghahanap ng trabaho, hindi sila nagdalawang-isip.

Magaling si Elvira sa gawaing bahay—mahinahon, magalang, at palangiti. Pero sa likod ng mga ngiting iyon ay may lihim siyang tinatago.

—

Mula nang magsimulang magtrabaho si Elvira, napapansin ni Marites na madalas silang sumasakit ang tiyan tuwing gabi. Si Rogelio ay biglang nanghihina, si Mia ay nagsusuka minsan pagkatapos kumain, at si Marites ay nagkakabulate-like symptoms kahit ayos naman ang kanilang kalinisan. Hindi nila ito pinagtuunan ng pansin noong una.

Pero si Bantay? Tahimik lang siyang nakamasid.

Tuwing hahalo si Elvira ng sabaw, nagkakape ang mag-asawa, o naghihiwa ng prutas para kay Mia, hindi nawawala ang aso sa sulok ng kusina. Tahimik. Hindi tumatahol. Pero nakatitig.

Kahit binubulyawan ni Elvira minsan—“Lumayo ka nga, aso!”—hindi umaalis si Bantay. May kutob. May nakita.

Isang gabi, nakita mismo ni Bantay si Elvira na may inilalagay na kakaiba sa tasa ng gatas ni Rogelio. Kinuha niya ito mula sa bulsa—maliit na plastik na may puting pulbos. Napahinto si Bantay pero hindi siya tumahol. Umalis siya at tahimik na lumapit sa kwarto ni Mia, dumungaw, parang gustong magsumbong pero hindi makapagsalita.

—

Kinabukasan, inihain ni Elvira ang almusal—tinolang manok, kanin, at mainit na kape. Kinuha ni Marites ang tasa, pero bago pa niya ito maabot sa labi, biglang tumalon si Bantay at itinulak iyon gamit ang ilong. Nabigla silang lahat—napatapon ang kape sa mesa.

“Ano ba ‘yan, Bantay?!” gulat na sigaw ni Rogelio.

Pero nang mapansin nilang may kakaibang amoy ang kape, nagsimulang magduda si Marites. “Elvira, ikaw ba ang naghanda nito?”

“Opo, Ma’am… bakit po?”

Si Bantay ay nakatayo sa tabi ni Rogelio, nakatingin kay Elvira, tila nagbabantay.

Kinagabihan, lihim na kinausap ni Rogelio ang kanilang kapitbahay na doktor. Dinala nila ang natirang pagkain at kape para ipa-test. Hindi alam ni Elvira na may nag-uusisa na.

—

Lumipas ang dalawang araw, dumating ang resulta. May halo itong rat poison—unti-unting lason, sapat para magkasakit at manghina pero hindi agad ikamatay.

Hindi makapaniwala ang mag-asawa. Tahimik si Mia, niyakap si Bantay nang mahigpit—parang alam niyang may ginawa itong tama.

Kinabukasan, nagpanggap silang wala silang alam. Nang maghahanda na si Elvira ng hapunan at iniwan sandali ang isang tasang sabaw sa lamesa, mabilis na kumilos si Rogelio—pinalitan niya iyon ng malinis, habang ang original ay itinago bilang ebidensiya. Si Bantay? Nakasunod sa bawat galaw, parang katuwang.

Habang kumakain ang pamilya, dumating ang dalawang pulis sa bahay.

“Elvira Montalban?” tawag ng isa.

Napakurap si Elvira. “B-Bakit po?”

“Nakita sa pagsusuri na nilalason mo ang kanila. May mga test results at CCTV na silang inilagay kagabi.”

Napamulagat siya. “W-Wala kayong pruweba!”

Doon na tumayo si Marites at inilabas ang ebidensiyang pagkain, pati ang pulbos na nakuha mula sa bulsa ni Elvira. Pero ang pinakamatinding detalye?

Isang maliit na spycam na ikinabit nila sa bandana ni Bantay nang mapansin nilang laging pinagmamasdan ng aso ang katulong.

Doon nakita ang mismong sandali ng pagbubuhos ng pulbos ni Elvira sa pagkain nila.

Napatili si Elvira at lumuhod. “Ginawa ko lang ‘to dahil galit ako sa mga amo n’yong gaya ninyo! Hindi niyo alam kung gaano ako nahirapan!”

Pero ang sagot ni Rogelio ay malamig:
“Kung humingi ka ng tulong, tutulungan ka namin. Pero pinili mong pumatay.”

Dinala siya ng mga pulis habang umiiyak at sumisigaw.

—

Pagkaalis ng mga pulis, tahimik na niyakap ni Mia si Bantay. “Kuya Bantay, ikaw ang bayani namin…”

Napaluha si Marites. Hinalikan niya ang ulo ng aso at hinaplos ang likod nito.

“Kung hindi dahil sa’yo… baka wala na kami ngayon.”

Simula noon, mas lalo nilang inalagaan si Bantay—pinakainan ng masasarap na karne, pinaghawan ng sariling kutson sa tabi ng kama ni Mia, at tinuring na parang tunay na anak.

At tuwing titingnan nila ang aso, hindi na lang nila nakikita ang alaga—

Nakikita nila ang tahimik na tagapagligtas na nagbantay sa kanila sa gitna ng panganib.

At sa wakas, gumaling sila, nagbalik ang sigla ng bahay, at natutong magtiwala pero mas maging maingat.

Dahil minsan, ang totoong bantay ng buhay mo… may apat na paa at hindi madaldal.