Ako si Alyssa Navarro, 31.
Nakatira ako sa isang lumang ancestral house sa San Rafael, Rizal.

Malayo sa noise ng siyudad, malapit sa kabundukan, at palaging nilalamon ng hamog at katahimikan tuwing gabi.

Simula nang pumanaw ang Mama ko nang ako’y 24, at nang iwan ako ng fiancé ko tatlong taon ang nakalipas, nasanay na akong mag-isa.

Wala rin akong alam tungkol sa tatay ko—
ayon kay Mama, iniwan daw kami bago pa ako ipanganak.
Kaya noong gabing iyon…

gabing halos liparin ng bagyo ang buong bayan…
hindi ko inasahan na may tao pang kakatok sa pintuan ko.
At ang isang pagkatok na iyon—
iyon pala ang magbubukas ng kasinungalingang itinago sa akin ng buong buhay ko.
________________________________________
ANG GABI NG MALAKAS NA BAGYO
Alas–11:30 na ng gabi.
Nasa sala ako, nagtitimpla ng kape habang pinapakinggan ang dagundong ng kulog.

Umugong ang hangin na parang humihiyaw.
Pumalakpak ang mga bintana sa lakas ng hampas ng ulan.
Biglaan—

TOK! TOK! TOK!

Napatalon ako.
Parang sumirit ang lamig mula talampakan ko hanggang batok.
Wala akong kapitbahay sa paligid.

Wala ring inaasahang bisita.
At sa ganitong oras? Sa gitna ng ganitong bagyo?

TOK! TOK! TOK! TOK!

Mas mabilis. Mas desperado.
Lumapit ako sa pinto kahit nanginginig.

“S-Sino po ’yan?”

Walang sagot.
Binuksan ko ng kaunting siwang ang pinto…
At halos mabitawan ko ang hawak kong flashlight.

May nakatayong lalaki sa harap ko—
basang-basa, nanginginig, halos mawalan ng malay, may sugat sa gilid ng ulo.
Tantya ko nasa late 60s.

Pero ang mas nakapagpatayo ng balahibo ko…
magkamukhang-magkamukha kami.
Parang tumingin ako sa mas matandang bersyon ng sarili ko.
________________________________________
ANG LALAKING KUNG SINO PERO ALAM ANG PANGALAN KO

Pinapasok ko agad siya.
Pinaupo sa lumang sofa.
Binalutan ng kumot.

Binilhan ng mainit na tubig.
Humihingal siya, parang may hinahabol.
Paglingon niya sa ’kin, nagsalita siya nang mahina pero malinaw:
“Ikaw ba si… Alyssa Navarro?”

Parang tumigil ang paligid.
“O-Oo… bakit?”
At doon siya biglang napaiyak.
Hindi iyak ng takot.

Hindi iyak ng sakit.
Iyak ng pagsuko.
“Anak… pasensya ka na kung ngayon lang ako dumating.”
Para akong nahulog sa bangin.

“A-Anak?! Sir, nagkakamali po kayo. Hindi ko po kayo kilala.”
Pinikit niya ang mata, huminga nang malalim, at binitawan ang mga salitang nagpagiba ng mundo ko:
“Ako si Rogelio Santos… ang ama mo.”
________________________________________
ANG MATAGAL NANG KATOTOHANAN NA TINAGO SA AKIN

Umiling ako.
“H-Hindi. Sabi ni Mama iniwan niyo kami. Sabi niya wala kayong pakialam.”
Tumulo ang luha niya habang nanginginig ang boses.
“Hindi ko kayo iniwan…

Inilayo kayo sa’kin.”
Nanlaki ang mata ko.
“Anong ibig mong sabihin?”

“Ang pamilya ng Mama mo… ayaw sa akin. Wala akong pera. Trabahador lang ako sa pandayan noon.
Pinilit nilang lumayo siya sa’kin.

At noong ipanganak ka, wala akong address, wala akong kontak, wala akong paraan para makita kayo.”
Tumingin siya sa bulsa—
kinalkal ang lumang jacket—
at iniabot sa akin ang isang maliit na notebook, halos mabubura na.

Pagbukas ko…
May mga luma kong litrato—mula pagkabata hanggang high school.
Mga address na pinagdaanan niya.

Mga sulat na bumalik sa kanya.
Mga punit na pahina, may pangalan ko, may petsa.
Sinuyod niya ang buong probinsya.
Sumulat sa mga barangay hall.

Naghintay sa fiesta.
Nagbakasakali sa mga ospital.
Hinahanap niya ako sa loob ng 31 taon.
At doon ako tuluyang naiyak.
________________________________________
ANG MAS MASAKIT NA REVELATION

Nang nakahinga na siya nang kaunti, bigla siyang napahawak sa dibdib niya.
“Ah… Alyssa… masakit…”
“Sir?!—este—Tay?!”
Napahawak ako sa kanya.
Tinawagan ko agad ang ambulansya.

Sumabay ang kulog habang binubuhat nila siya.
Sumirit ang ulan na parang sinasabayan ang kaba ko.

Pagdating sa ospital—
Ang sinabi ng doktor ay parang kutsilyong ibinaon sa dibdib ko:
“Stage 4 lung cancer po.
Hindi na po aabot nang matagal.”
Para akong pinutulan ng hininga.
________________________________________
ANG MGA HULING ARAW NA NAKASAMA KO SIYA

Hindi ko siya iniwan.
Araw-araw nandoon ako.
Ako ang nagdadala ng lugaw.
Ako ang nag-aayos ng kumot niya.

Ako ang nakikinig sa kuwento niyang dapat ay kabahagi ng pagkabata ko.
Isinalaysay niya:
paano niya pinanindigan ang pagmamahal niya sa Mama ko;
paano siya lumaban pero natalo ng pera at impluwensya;
paano niya sinubaybayan ang bawat bakas ng pagkatao ko
kahit madalas siyang mauwi sa wala.

Isang gabi, habang mahina na ang boses niya, bigla niyang hinawakan ang kamay ko.
“Anak… pasensya ka na kung huli akong kumatok sa pintuan mo…”
Humagulhol ako.
“Tay… hindi ko kayo sisihin.

Hindi ko kayo kayang sisihin.”
Ngumiti siya—mahina, mapayapa.
At iyon…
iyon ang huling beses na nakita kong ngumiti siya.
Pumanaw siya kinabukasan.
________________________________________
ANG SULAT NA NAGPAHINTO SA BUHAY KO NG ILANG MINUTO

Habang nag-aayos ako ng gamit niya, may iniabot sa akin ang nurse.
Isang sobre.
May nakasulat:
“Para kay Alyssa — mula sa Tatay mo.”
Nang binuksan ko, nanginginig ang buong katawan ko.
________________________________________
“Anak,
Kung hawak mo ang sulat na ito… wala na ako.
Pero gusto kong malaman mo:
Hindi ako umalis dahil ayaw ko.

Umalis ako dahil inalis ka sa akin.”
“Hinahanap kita sa bawat kalsada,
sa bawat batang tumatawa,
sa bawat babaeng naglalakad mag-isa tuwing umuulan.”
“At nang makita kita muli…

lumakas ako kahit sandali lang.
Hindi ako nagkamali—
anak kita.”
“Salamat dahil binuksan mo ang pinto noong gabing kumatok ako.

’Yan ang pinakamagandang regalo na natanggap ko sa buong buhay ko.”
“Mahal kita, Alyssa.
— Tatay Rogelio”
________________________________________
Napaluhod ako sa sahig, hawak ang sulat.
Luha, hindi dahil sa pagkawala,
kundi dahil sa wakas—
nakilala ko ang taong dahilan kung bakit tumitibok ang kalahati ng puso ko.

—–end——