IKINASAL ANG AMA KO SA ISANG BABAENG KAEDAD KO AT INAASAHAN NIYANG MAGKAIBIGAN KAMI

Tatlong taon na ang lumipas mula nang mamatay si Mama. Hanggang ngayon, sariwa pa rin sa alaala ko ang huling gabi niya sa ospital—hawak ko ang kamay niya habang mahina siyang ngumiti.
“Anak,” bulong niya, “kapag nawala ako, alagaan mo si Papa mo, ha?”
Tumango lang ako habang pinipigil ang luha. Hindi ko alam na iyon na pala ang huling beses kong maririnig ang boses niya.

Mula noon, nag-iba si Papa. Tahimik, madalas nagkukulong sa kwarto, at bihirang ngumiti. Ginawa ko ang lahat para mapasaya siya—kasabay ng pagpipilit kong kalimutan ang sakit ng pagkawala ni Mama.

Kaya nang tumawag siya isang gabi at sabihing,
“Anak, gusto kong ipakilala sa’yo si Lianne… siya ang bago kong asawa,”
para akong binuhusan ng malamig na tubig.

“Ha? Asawa?” halos mabitawan ko ang cellphone. “Totoo ‘to, Pa?”

“Oo, anak. Alam kong biglaan. Pero gusto ko sanang subukan muli maging masaya. Sana maging magkaibigan kayo ni Lianne, ha?”

Magkaibigan? Sa isang babae na halos kasing-edad ko? Ako ay 27. Siya, 25.

Hindi ko alam kung maiiyak ako o matatawa. Paano siya nakahanap ng asawa sa edad na halos kasing-bata ko? At higit sa lahat… paano niya nagawang magpakasal muli, gayong si Mama ay halos kahapon lang naming inililibing sa alaala?

Dumating ang araw ng unang pagkikita. Sa café kung saan kami nagkita, nakita ko agad si Papa—bagong gupit, bagong polo, mukhang mas masigla. Katabi niya ang isang babae na may maamong mukha at mahinhin ang kilos.

“Ella, anak, ito si Lianne,” pakilala ni Papa. “Lianne, ito ang anak kong si Ella.”

“Hi,” sabi niya sabay abot ng kamay. “Ang ganda ng pangalan mo. Matagal ko nang gustong makilala ka.”

“Hi,” sagot ko, mahina lang.

Tahimik kami habang kumakain. Si Papa lang ang masigla, nagkukwento kung paano sila nagkakilala sa isang art workshop. Ako naman, halos wala sa loob ang bawat sagot. Hanggang sa umalis si Papa sandali para sagutin ang tawag. Naiwan kaming dalawa sa mesa.

“Ella,” mahinahon niyang sabi, “alam kong hindi madali ‘to para sa’yo. Kung ako rin siguro sa posisyon mo, mahihirapan akong tanggapin.”

Tumingin ako sa kanya. Sa mga mata niya, hindi ko nakita ang kayabangan—kundi kababaang-loob. Parang siya man ay natatakot.

“Hindi ko pinlano ‘to,” dagdag niya. “Hindi ko hinanap ang pag-ibig kay Papa mo. Pero dumating siya sa buhay ko noong pareho kaming wasak. Wala akong balak palitan si Mama mo. Gusto ko lang sana na maayos tayo, kahit hindi agad.”

Tahimik akong nakinig. Sa gitna ng sama ng loob, may kung anong parte sa puso ko ang nakaramdam ng awa.

Lumipas ang mga linggo, madalas kong makita si Lianne sa bahay ni Papa. Tinutulungan niya itong magluto, nag-aalaga ng halaman sa bakuran, at minsan ay dinadalhan ako ng mga librong gusto kong basahin. Hindi siya pilit maging “kaibigan.” Tahimik lang siyang naroon—tila gustong patunayan na hindi siya kalaban.

Isang gabi, habang nagkakape kami sa veranda, bigla siyang nagsalita.
“Ella… minsan naiinggit ako sa’yo.”

“Naiinggit? Bakit naman?”

“Dahil naranasan mong makasama si Mama mo. Madalas ikwento ni Papa kung gaano siya kabuting asawa at ina. Minsan naiisip ko, baka hindi ko kayang pantayan ‘yon.”

Napatingin ako sa kanya. Sa boses niyang iyon, ramdam ko ang totoo—hindi niya gustong agawan ng lugar si Mama. Isa lang siyang taong natutong magmahal muli ng isang sugatang puso.

“Hindi mo kailangang pantayan si Mama,” sagot ko. “Walang makakapalit sa kanya. Pero kung napapasaya mo si Papa, sapat na ‘yon.”

Ngumiti siya, at sa unang pagkakataon, nakaramdam ako ng katahimikan.

Ilang buwan matapos noon, biglang nagkasakit si Papa. Hindi naman malubha, pero kinailangan siyang ma-confine. Doon ko nakita kung gaano kamahal ni Lianne si Papa—hindi siya natutulog, laging nasa tabi, binabantayan bawat galaw ng nurse.

“Lianne,” sabi ko minsan, “umuwi ka muna, ako na muna dito.”

Umiling siya. “Hindi, Ella. Hangga’t hindi siya nakakalabas, hindi rin ako aalis.”

At doon ko tuluyang naintindihan. Hindi ito tungkol sa edad, o sa kung sino ang mas karapat-dapat. Pag-ibig pa rin ang dahilan—malinis, totoo, at tapat.

Nang gumaling si Papa, sabay-sabay kaming kumain sa labas. Natawa ako nang biro niyang, “Kita mo? Magkasundo na kayo ng stepmom mo.”

“Hindi pa naman masyado,” sabi ko sabay tawa. “Pero… malapit na.”

Ngumiti si Lianne, at sa titig niya, nakita ko ang isang babaeng handang magmahal hindi lang kay Papa, kundi sa akin bilang anak.

Pag-uwi ko ng gabing iyon, binuksan ko ang lumang kahon ni Mama. Nandoon pa rin ang mga sulat niya. Isa roon, may nakasulat para sa akin:

“Anak, kapag dumating ang panahon na maramdaman mong may ibang babaeng magmamahal sa tatay mo, huwag mong kamuhian. Hindi ko gusto na mabuhay siya sa kalungkutan. Ang pag-ibig ay hindi pagtataksil—ito ay pagpapatuloy ng buhay.”

Naiyak ako habang binabasa iyon. Parang alam ni Mama na darating ang araw na ito.

Kaya kinabukasan, niyakap ko si Papa at si Lianne.
“Salamat,” sabi ko. “Sa pagmamahal, at sa pagpapatuloy ng buhay.”

At sa sandaling iyon, naramdaman kong buo ulit ang tahanan namin—hindi dahil pinalitan si Mama, kundi dahil natutunan naming mahalin ang mga bagong pagkakataong ibinigay ng tadhana.

Tunay ngang ang pag-ibig ay hindi lang tungkol sa simula—ito’y tungkol din sa lakas ng loob na magmahal muli, kahit pagkatapos ng pagkawala