TINIIS NG OFW NA HINDI UMUWI NG 10 TAON PARA MAKAPAG-IPON, AT NAPAIYAK SIYA NANG MAKITA ANG KANYANG ANAK NA NAKA-UNIPORME BILANG PILOTO SA EROPLANONG SINASAKYAN NIYA

Hingal na hingal si Aling Nena habang hinihila ang kanyang hand-carry sa loob ng Ninoy Aquino International Airport. Galing siya sa Riyadh. Sampung taon. Sampung taon siyang nagtrabaho bilang Domestic Helper.

Sa loob ng panahong iyon, hindi siya umuwi kahit isang beses.

“Sayang ang pamasahe,” lagi niyang sinasabi sa sarili. “Ipadala ko na lang pang-tuition ni Jay-jay.”

Naalala niya ang anak niyang si Jay-jay. High school pa lang ito nang umalis siya. Ngayon, bente-singko anyos na. Sa video call lang sila nagkikita. Nakita niya kung paano lumaki ang anak sa screen ng cellphone—mula sa pag-graduate ng High School, hanggang sa pagtatapos ng kolehiyo.

Ang pangarap ni Jay-jay: Maging Piloto.

Napakamahal ng Aviation School. Halos lahat ng sahod ni Aling Nena, kulang pa. Nag-overtime siya, naglabada sa ibang amo tuwing day-off, at nagtiis kumain ng noodles para lang maipadala ang pang-tuition.

Ngayon, for good na siya. Uuwi na siya. Matanda na siya, masakit na ang likod, at kulubot na ang balat.

Sumakay siya sa eroplano. Economy Class. Siksikan.

Umupo siya sa Seat 42A, sa may bintana. Pumikit si Aling Nena.

“Salamat Lord,” bulong niya. “Kahit pagod, nakatapos din.”

Biglang tumunog ang PA System ng eroplano.

“Good afternoon, ladies and gentlemen. This is your Captain speaking. Welcome to Flight PR 102 bound for Manila.”

Napadilat si Aling Nena. Pamilyar ang boses. Parang narinig na niya ito dati. Kinabahan siya.

“We expect a smooth flight today. But before we take off, I want to make a special announcement.”

Medyo garalgal ang boses ng Kapitan.

“I have a very special passenger on board today. She is seated at 42A.”

Nanlaki ang mata ni Aling Nena. 42A? Siya ‘yun ah! Nagtinginan sa kanya ang mga katabi niya.

“Ten years ago, she left the Philippines to work as a maid. She scrubbed floors, washed dishes, and took care of other people’s children, just so she could send money for my Aviation School.”

Nagsimulang tumulo ang luha ni Aling Nena. Tinakpan niya ang bibig niya.

“She didn’t come home for a decade because she wanted to save every peso for my dream. Today is the first time she is coming home. And today is also my first flight as a Captain.”

Bumukas ang pinto ng cockpit.

Lumabas ang isang matangkad na lalaki. Naka-uniporme ng piloto. Puting polo, itim na kurbata, at sa balikat niya… apat na guhit na ginto (Captain’s Epaulettes).

Naglakad siya sa aisle papunta sa likod. Lahat ng pasahero ay nakatingin.

Pagdating sa Row 42, huminto ang Kapitan.

Tinanggal niya ang kanyang cap. Yumuko siya at lumuhod sa harap ni Aling Nena.

“Ma…” sabi ng piloto.

“Jay-jay…” hagulgol ni Aling Nena. Nanginginig niyang hinawakan ang mukha ng anak. “Anak ko… Kapitan ka na…”

“Ma, flight mo ‘to,” iyak ni Jay-jay. “Pero flight ko rin ‘to. Ako ang magpapalipad sa’yo pauwi. Hindi ka na maglalaba, Ma. Ako naman. Ako naman ang bahala sa’yo.”

Niyakap nang mahigpit ni Captain Jay-jay ang kanyang ina.

Nagpalakpakan ang buong eroplano. Ang ibang pasahero, napaiyak na rin. Ang mga Flight Attendant, nagpupunas ng luha.

“Ladies and gentlemen,” sabi ni Jay-jay sa mga pasahero habang naka-akbay sa ina. “This is my mom. My hero.”

Sa taas ng lipad ng eroplano, mas mataas ang lipad ng puso ni Aling Nena.

Sulit ang sampung taong pangungulila, sulit ang sakit ng likod, sulit ang bawat patak ng pawis—dahil ang batang iniwan niya noon, ngayon ay siya nang nagdadala sa kanya pabalik sa tahanan, matayog at matagumpay

Hindi mapakali si Aling Nena sa upuan. Parang panaginip ang lahat. Hinahawakan niya ang kamay ng anak, na pansamantalang umupo sa katabing upuan na pinalisan ng isang mabait na pasahero. Tila ayaw nilang paghiwalayin kahit sandali.

“Anak, talaga bang ikaw ang nagpapalipad ng eroplano?” tanong ni Aling Nena, luha pa rin ang mga mata.
“Opo, Ma. Ako po,” ngiti ni Jay-jay, na hinihimas ang magaspang at nanginginig na kamay ng kanyang ina. “Pero kailangan ko na pong bumalik sa cockpit para sa takeoff. Nandiyan lang po ako sa harapan. Parang dati lang pong naglalaba kayo sa kabilang kwarto, at nandiyan lang ako sa sala nag-aaral. Malapit lang po ako.”

Tumayo si Jay-jay at humarap sa mga pasahero. “Maraming salamat po sa inyong pag-unawa. Ibibigay ko na po ang aking ina sa mas mahusay na pangangalaga ng aking mga kapwa cabin crew.”
Isang magandang flight attendant ang lumapit. “Captain, ako na po ang bahala kay Nanay. Siguradong mapapangiti namin siya hanggang Manila.”
“Ma, si Ate Joy po ‘yan, purser natin. Sundin niyo lang po siya,” sabi ni Jay-jay bago muling yumuko at hinalikan ang noo ng kanyang ina. “See you later, Ma. I love you.”

Lumabas na muli ang ingay ng makina at nagsimulang gumalaw ang eroplano patungo sa runway. Habang sumasaklolo sa lakas ng takeoff, nakatingin lang si Aling Nena sa pinto ng cockpit, sa likod noon ang kanyang anak. Ang batang dati’y nagpupuyat sa proyekto sa Science, ngayo’y nagpupuyat sa mga navigation chart at flight plans. Ang batang pinagtabuyan minsan ng ibang kamag-anak dahil sa ambisyon, ngayo’y nasa isang trono ng aluminums at pangarap.

Pagkatapos ng ilang minuto, nagliwanag ang seatbelt sign. Lumabas muli si Captain Jay-jay sa cockpit, dala-dala ang isang maliit na paper bag.
“Ma, dinalhan kita ng kape. Alam kong ayaw mo ng masyadong matapang,” sabi niya, at inabot ang isang cup na may label na ‘MILK, 3 SUGARS’—eksakto ang timpla ni Aling Nena.
“Paano mo nalaman, anak?”
“Alam ko po lahat ng gusto ninyo, Ma. Kahit malayo ako.”

Sa buong flight, paminsan-minsan ay lumalabas si Jay-jay mula sa cockpit upang dumalaw sa kanyang ina. Ipinakilala niya ito sa mga co-pilot at cabin crew. Ikinuwento kung paano, noong high school, ang notebook niya sa Math ay puno ng mga drawing ng eroplano at ng pangalan ng kanyang ina sa bawat pahina. Ikinuwento ni Ate Joy kung paano madalas magsalita si Jay-jay tungkol sa kanyang ina sa mga layover, na ipinagmamalaki ang sipag at sakripisyo nito.

“Kapag nahihirapan po ako sa training dati, iniisip ko lang po ang mga kamay ninyo,” sabi ni Jay-jay kay Aling Nena. “Yung mga kamay ninyong namumutla sa labada at namamaga sa paglinis. Sinasabi ko sa sarili ko, ‘Jay-jay, hindi ka pwedeng sumuko. Hindi mo pwedeng sayangin ang bawat sentimong pinagpapawisan niya.’”

Habang papalapit na ang eroplano sa Manila, nagpa-announce muli si Jay-jay.
“Ladies and gentlemen, we have begun our initial descent to Ninoy Aquino International Airport. The weather in Manila is warm and welcoming, much like the heart of my mother who is finally coming home. On behalf of the entire crew and myself, welcome home, Ma. And to all of you, welcome home.”

Naramdaman ni Aling Nena ang pagbababa ng eroplano. Sa bintana, nakita na niya ang mga ilaw ng Maynila, ang hugis ng Manila Bay, ang mga nakabiting tula ng mga kalsada’t gusali. Sampung taon niya itong hinagpis. Sampung taon niya itong pinangarap na tanawin.

Nang makapag-park na ang eroplano at magbukas ang pinto, hiniling ni Jay-jay na maunang makababa ang kanyang ina. Nakaakbay siya kay Aling Nena habang dahan-dahan silang naglalakad palabas ng eroplano. Sa baba ng airstairs, may nakapilang mga airport personnel at isang maliit na grupo na may hawak na banner.

WELCOME HOME, NANAY NENA! SALAMAT SA SAKRIPISYO!

Kasama sa grupo ang ilang malalapit na kamag-anak, mga kaibigan, at ang mga naging amo ni Aling Nena sa Riyadh na nagkataong nasa Pilipinas—na ipinagpaliban ang kanilang flight para lamang salubungin siya.

Ngunit ang pinakagulat ni Aling Nena ay ang nakita niya sa harapan ng grupo. Isang matangkad at elegante ang tindig na babae, nakasuot ng smart casual na blazer. Ito ang kanyang among ginang sa Riyadh, si Madam Leila, na ngayon ay may hawak na maliit na bouquet at isang sobre.
“Nena, my dear!” yakap ng among Ale. “We are so proud of you. Jay-jay has been keeping us updated all these years. This,” aniya habang inaabot ang sobre, “is not a gift. It’s a small token from all your employers in Riyadh. We pooled a little to help you start your sari-sari store. You don’t have to work for anyone else ever again.”

Nagtulo muli ang luha ni Aling Nena, hindi na mapigilan. Ang pakiramdam ay parang napakapal at napakainit na kumot ng pagmamahal ang bumabalot sa kanya.

Hinila siya ni Jay-jay palapit sa isang kotse. Hindi ito van o taxi. Ito ay isang bagong sasakyan, simple pero maayos.
“Ma, ito po ang unang regalo ko sa inyo. Hindi po galing sa sweldo ko, kundi sa mga premyo ko sa mga flight simulator competitions noon. Para po sa inyo ‘to. Para hindi na kayo mahirapan mag-commute.”

Niyakap ni Aling Nena ang anak nang matagal, sa gitna ng mga ilaw ng airport at ng himig ng mga sasakyang humuhuni.
“Jay-jay, ang pinakamahalagang regalo mo sa akin… ay ‘yung ngiti mo ngayon. At ‘yung pangarap na natupad.”

Tumikhim si Jay-jay, luha na rin ang mga mata. “Ma, ang pinakamahalagang regalo ninyo sa akin… ay ‘yung pagkakataong ipakita sa inyo na hindi nasayang ang lahat. Simula ngayon, ako naman. Ako naman ang bubuhat sa inyo.”

Sa pag-uwi nilang dalawa sa kanilang bahay na muling mapupuno ng tawanan at kwentuhan, alam ni Aling Nena na totoo nga ang sinasabi ng matatanda: Ang paghihirap ay isang tilaok ng manok—umaalingawngaw lang sandali, pero ang bagong umaga, ito ang dala ang bagong pag-asa. Ang umaga niya ay dumating na, sakay ng eroplano ng kanyang anak, mas matayog kaysa sa anumang pangarap, at puno ng pagmamahal na walang katapusan.