Pagkatapos ay pinalayas nila ako.

 

Noong Grade 10 ako, nabuntis ako. Nang lumabas ang dalawang guhit, nanginig ako sa takot. Hindi ko pa alam kung anong gagawin ko nang bigla na lang akong nalantad.

 

Tiningnan ako ng mga magulang ko na parang isang bagay na marumi.

 

“Pinasama mo ang pangalan ng pamilyang ’to. Simula ngayon, hindi ka na namin anak,” mariing sabi ng tatay ko.

 

Parang sampal ang bawat salita.

 

Gabi noon at umuulan. Inihagis ng nanay ko ang luma kong backpack sa labas at pinalayas ako. Wala akong pera. Wala akong mapuntahan. Nilakad ko ang daan, yakap ang tiyan ko, palabas ng bahay na dati ay pinakamapayapa kong lugar. Hindi na ako lumingon.

 

Nanganak ako sa isang inuupahang kwarto na 8m² sa isang lumang barangay sa probinsya. Mahirap, masakit, at puno ng bulung-bulungan ang mga tao. Pero pinalaki ko ang anak kong babae gamit lahat ng lakas ko.

 

Noong mag-dalawang taon siya, iniwan ko ang bayan namin at dinala siya sa Maynila. Naging waitress ako sa araw, nag-aral ng skills training sa gabi.

 

Maya-maya, ngumiti ang kapalaran. Nagsimula ako sa online selling, hanggang sa nakapagpatayo ng sarili kong maliit na negosyo.

Pagkalipas ng anim na taon, nakabili ako ng sarili kong bahay sa Quezon City.

Pagkalipas ng sampung taon, nakapagbukas ako ng chain ng mga tindahan.

Pagkalipas ng dalawampung taon… umabot na sa ₱200 milyon ang kabuuang assets ko.

 

Alam kong naging matagumpay ako.

Pero ang tinik—ang sakit ng pagiging itinakwil—hindi nawala.

 

Isang araw, nagpasya akong bumalik.

Hindi para magpatawad.

Kundi para ipakita sa kanila kung ano ang nawala sa kanila.

 

Nagmaneho ako pauwi gamit ang bago kong Mercedes-Benz. Ang lumang bahay namin, nandoroon pa rin—mas sira pa kaysa dati. Kalawangin ang gate, pudpod ang pader, at tinubuan ng damo ang bakuran.

 

Kumatok ako nang malakas, tatlong beses.

 

May lumabas na babaeng mga 18 taong gulang. Natigilan ako.

 

Heto siya…

kamukha ko.

Mula sa mga mata, ilong, hanggang sa paraan ng pagkibit-noo. Para akong humarap sa sarili kong bersyon dalawampung taon na ang nakalipas.

 

“May hinahanap po ba kayo?” magalang niyang tanong.

 

Hindi pa ako nakakibo nang lumabas ang mga magulang ko. Nang makita nila ako, napahinto sila. Tinakpan ng nanay ko ang bibig niya, namula ang mga mata.

 

Natawa ako, malamig.

 

“Ngayon lang ba kayo nagsisisi?”

 

Pero biglang tumakbo ang dalagita papunta sa nanay ko, hinawakan ang kamay niya, at may sinabi siyang isang pangungusap na nagpahinto sa paghinga ko…

“Mama… ’wag mo po siyang kausapin. ’Di ba sabi niyo, delikado siya? Siya ang gustong kumuha sa akin noon… ’di ba?”

Parang pinagsakluban ng langit at lupa ang dibdib ko.
Ako?
Delikado?
Gustong kumuha… ng sino?

Napalakas ang tibok ng puso ko. Hindi ako makagalaw.
Tumingin ako sa mga mata ng dalagita — at sa isang iglap, may malamig na kutob na dumaan sa likod ko.

Sino siya?

At anong ibig niyang sabihin?

---

“ANO’NG SINASABI MO?”

“Ano’ng pinagsasasabi ng batang ’yan?” mariing sabi ko, hindi maitago ang panginginig sa boses ko.

Pero imbes sumagot, umiwas ng tingin ang nanay ko.
Si tatay naman… halos hindi makahinga.

Para silang nahuli sa isang kasalanang hindi kayang itago.

At doon ko napagtanto:

May tinatago sila. At malaki.

“Pumasok ka muna,” sabi ni Mama, halos pabulong. “May kailangan kang malaman…”

Napangiti ako nang mapait.

“Dalawampung taon akong hindi anak sa bahay na ’to. Ngayon niyayaya niyo akong pumasok?”

“Anak—”

“Hindi ako anak ninyo,” putol ko, malamig. “’Di ba ’yon ang sabi niyo noon?”

Pero bago pa ako makatalikod, biglang nagsalita ang dalagita:

“Kung aalis ka po… paano kung sabihin ko kung sino talaga ako?”

Napalingon ako.

Para akong nalulunod.

“Ano’ng ibig mong sabihin?”

Tumingin siya diretso sa akin, walang kurap.

“Ako po ang anak n’yo.”

Para akong binuhusan ng kumukulong tubig.

“A–anak KO? Paano ka naging anak ko? Nag-iisa lang ang anak kong babae.”

“Hindi po,” mariin niyang sagot. “Hindi ka po nag-iisa.”

Humakbang si Tatay, nanginginig ang kamay.
“Anak… makinig ka muna.”

“Ayaw ko nang makinig sa mga kasinungalingan n’yo!”

Pero si tatay — na dati ay napakatapang — ngayon ay parang durog na durog, halos nakaluhod.

“’Yung sanggol na isinilang mo… dalawampung taon na ang nakalipas…”

Nanigas ang buong katawan ko.

“Huwag mong sabihing—!”

“Oo,” garalgal ni Mama. “Hindi lang isang sanggol ang inilabas mo noong gabing iyon.”

Nalaglag ang panga ko.

Hindi ako makahinga.

“DALAWA ang anak mong ipinanganak. Kambal.”

“Imposible…” bulong ko, nanginginig, “Imposible! Sinabi sa’kin ng kumadrona noon — isa lang ang anak ko. Isa lang!”

“Nagsinungaling siya,” sagot ni Mama, tuloy-tuloy ang pag-agos ng luha.
“Binayaran namin siya… para itago ang katotohanan.”

Pakiramdam ko sasabog ang ulo ko.

“BAKIT?!” sigaw ko.

At doon bumagsak ang unang malaking bomba.

“Kasi… may isang lalaking gustong kunin ang anak mo noong oras ding iyon.”

“Lalaking… sino?”

Tumitig sa akin si Tatay — takot na takot.

“Ang ama ng mga anak mo.”

Parang may punyal na tumusok sa sikmura ko.

“A–ang tatay nila? Bakit niya gustong kunin ang—?!”

“HINDI siya estudyante katulad ng inaakala mo,” putol ni Mama, nanginginig.
“Hindi siya inosente. Hindi kayo nagka–‘relasyon’ gaya ng akala mo. Ginawa ka niyang biktima.”

Nanlamig ang buong katawan ko.

“Anak… nilasing ka niya,” patuloy ni Mama, halos hindi na makapagsalita.
“Hindi mo ’yon naaalala. Pero kami ang nakaalam ng totoo… nang mahuli namin siyang sinusubukan kang isama sa kotse niya noong gabing iyon.”

Hindi ako makahinga.

“Bakit… bakit hindi niyo sinabi sa’kin? Bakit hindi tayo nagdemanda?! Bakit ako pa ang pinalayas?!”

At doon ko nakuha ang pinakamasakit sa lahat:

“Kasi,” bulong ni Tatay, humahagulhol,
“natakot kami. Hari ng siyudad ang pamilya niya. May pera. May kapangyarihan. Sinabihan kami ng abogado nila na kung magsampa kami ng kaso… kami ang masasama. At kukunin nila ang mga sanggol.”

Napaluhod ako.

Para akong sinaksak ng libo-libong beses.

“P–pero bakit ninyo tinago ang isa kong anak?!”

Sumagot si Mama, pabulong:

“Kasi may isang nakamaskarang lalaki na sumusunod-sunod sa bahay noong gabing nanganak ka. Ang sabi ng kumadrona… kilala raw siya. Isa raw siyang tao ng pamilyang iyon. Parang may hinahanap. Parang may gustong kunin.”

“Hindi namin kayang protektahan kayong dalawa noon,” dagdag ni Tatay.
“Kaya napagdesisyunan naming itago ang isa… at ipaalam lang na isa ang isinilang mo.”

Tumingin ako sa dalagita.

“Ano’ng pangalan mo?”

“Mira.”

“T–totoo ba ’to? Anak kita?”

Tumango siya.

“Simula po pagkabata, sinabihan ako na bawal akong lumabas. Bawal akong makita. Bawal malaman ng iba na anak nila ako. Lagi nilang sinasabi… may isang lalaking posibleng kumuha sa’kin.”

Kung bakit, hindi ko alam.

Pero niyakap ko siya.

Matagal.

Parang mawawala siya pag binitiwan ko.

“Anak… pasensya na… Diyos ko… pasensya na…”

At doon siya bumulong:

“Hindi po ako galit sa inyo. Pero may kailangan po kayong malaman…”

“Mama…” sabi ni Mira, tumingin sa loob ng bahay.
“May isang taong naghihintay sa inyo.”

“Sino?”

“Matagal na raw po kayong hinahanap.”

Humakbang siya sa gilid.

At doon, mula sa loob ng bahay… lumabas ang isang lalaki.

Matangkad. Naka-itim. May peklat sa pisngi.

At doon ko siya nakilala.

ANG LALAKING SINASABI NILA NA GUSTONG KUMUHA SA MGA ANAK KO.

Lumakas ang tibok ng puso ko.
Kinabahan ako.
Naiyak ako sa galit.

“LUMAYO KA!” sigaw ko.

Pero ang reaksyon niya ay hindi ko inasahan.

Lumuhod siya.

“Huwag kang matakot,” sabi niya, boses nanginginig.
“Dalawampung taon na kitang hinahanap. At hindi para kunin ang mga anak mo…”
Tumingin siya kay Mira.
“Kundi para protektahan kayo.”

“Hindi ako ang taong nanakit sa’yo,” sabi niya.
“Hindi ako ang lalaking ama ng kambal. Ang tunay na gumawa noon… ay kapatid ko.”

Parang nawasak ang mundo ko.

“A–ano?!”

“Nalaman kong buntis ka noon. At alam kong kasalanan ng kapatid ko. Wala akong nagawa — masyadong makapangyarihan ang pamilya namin. Gusto ka dapat kunin ni Papa noon at itago. At ang plano nila… kunin ang sanggol at gamitin ito para magmukha siyang mabuting tao sa mata ng publiko.”

Napasigaw ako:

“KAYA KAYO SUMUSUNOD SA AMIN?!”

“Hindi,” nanginginig ang boses niya.
“Sinubukan kong pigilan sila. Sinubukan kong itakas ka. Sinubukan kong kausapin ang mga magulang mo. Pero inanunsyo ng pamilya ko na kapag sinira ko ang plano nila… ako ang papatayin.”

Napaluhod siya sa harap ko.

“I’m sorry… Hindi ko kayo naprotektahan noon.”

Tahimik ang buong bakuran.

Kahit ang mga magulang ko — hindi makapagsalita.

At sa unang pagkakataon… nakita ko ang totoo sa mga mata niya.

Hindi siya kaaway.

Kundi isang taong desperadong baguhin ang kasalanan ng pamilya niya.

At ang pinakamasakit?

Sinabi niyang:

“Isa pa… may isa ka pang anak.”

Tumigil ang paghinga ko.

“ANONG—?!”

“Kinuha siya ng pamilya ko agad pagkasilang niya. Hindi ko alam kung lalaki o babae. Hindi ko alam kung nasaan siya ngayon. Pero natitiyak kong buhay siya.”

Nahulog ako sa lupa.

Ang mundo ko, bumagsak.

Umiiyak ako nang umiiyak habang nakayakap kay Mira.

“Dalawa… dalawang bata ang ninakaw nila sa buhay ko…”

“Hindi po,” bulong ni Mira. “Tatlo.”

“Tat… tatlo?”

Tumango si Mira.

“May kapatid pa po ako… at hindi ako ang kambal ng kapatid ko sa Maynila.”

Naninigas ang dugo ko.

“Ano’ng ibig mong sabihin?”

“Hindi po kami kambal,” sagot ni Mira.
“Noong 10 years old ako… may narinig akong usapan nila Mama at Papa. Ang totoo… HINDI nila ako tunay na anak.”

Tumigil ang paghinga ko.

“Mira…”

“Dinala lang daw po ako dito ng isang babae… umiiyak… duguan… at sinabing: ‘Pakitago ang batang ’to. Hinahanap siya ng mga masasamang tao.’”

Ako’y natulala.

“Ang batang ’yon…” Bumuntong-hininga si Mira.
“…ako raw po iyon.”

Para akong sinampal ng sampung libong beses.

ANG PAMILYANG NAGPALAYAS SA AKIN…
AY SIYANG NAGLIGTAS SA ANAK KO.

Hindi ko alam kung iiyak ba ako o sisigaw.

Sumingit ang lalaking may peklat.

“May isa akong clue tungkol sa nawawala mong anak. Bago ako tumakas mula sa pamilya ko, nakakuha ako ng isang dokumento.”

Naglabas siya ng lumang folder.

Nanginginig ang kamay ko habang binubuklat iyon.

At naroon…

Isang birth certificate.

Isang litrato ng sanggol.

At isang address sa Cebu.

Tumigil ang oras ko.

“Cebu…?”

“Posibleng nandoon ang anak mo,” sabi niya. “At handa akong tumulong sa paghahanap. Kahit ikamatay ko.”

Titig na titig siya sa akin.

At sa unang pagkakataon, hindi takot ang nakita ko.

Kundi tapat na malasakit.

Kinabukasan, naglakbay kami papuntang Cebu:
ako, si Mira, ang mga magulang ko, at ang lalaking may peklat — si Rafael.

Habang nasa biyahe, humawak si Mira sa kamay ko.

“Hindi ko po kayo kilala noon… pero ngayon po, masaya ako.”

Naiyak ako.

“Anak… hahanapin natin ang kapatid mo. Kahit saan siya naroon.”

Pagdating namin sa address… isang bahay-ampunan.

Lumapit ang tagapamahala.

“Sinong hinahanap ninyo?”

Ibinigay ko ang pangalan sa birth certificate.

Pagbalik niya, may bitbit siyang isang teenager — lalaki — mga 19 anyos.

At nang tumingin siya sa akin…

Para akong nabasag.

Ang mga mata niya…
mata ko.
Kopya ko.

“Ako po ba… ang hinahanap ninyo?” tanong niya, mahina.

Hindi ako nakasagot.

Ni hindi ako makahinga.

Tumango siya.

“Ate Mira?” tanong niya, nagtataka.

Nagkatinginan kami.

“Magkapatid kami,” bulong ni Mira.

At doon ako bumagsak sa sahig, umiiyak, niyakap silang dalawa.

“Anak… patawarin niyo ako… hindi ko kayo naprotektahan…”

Pero umiling ang binatilyo.

“Wala po kayong dapat ikahinayang. Buhay kami. At nandito po kayo ngayon.”

Niyakap ko silang dalawa.

Matagal.

Para kaming tatlong pirasong basag na muling pinagtagpo.

Sa tulong ni Rafael, lumaban kami sa korte.
Naipresenta ang ebidensya.
Naipasara ang negosyo ng pamilyang gumawa ng krimen.

At ang kapatid ni Rafael — ang gumawa ng lahat — ay nakulong.

Hindi madali.
Maraming luha.
Maraming sugat ang binuksan.

Pero sa huli…

Nanalo kami.

Pagkalipas ng ilang buwan, nagsama-sama kami sa bagong bahay na binili ko sa Tagaytay:
Ako, si Mira, si Miguel — ang bunso kong anak — ang mga magulang ko, at si Rafael na ngayon ay bantay namin at kaibigan.

Habang kumakain kami, biglang nagsalita si Miguel:

“Ma… pwede po bang ituring ko kayong Mama nang buong-buo… kahit ngayon lang tayo nagkita?”

Hawak ni Mira ang kamay ko.

“Ako rin po.”

Naiyak ako.

“Oo, mga anak… simula ngayon… walang maghihiwalay sa atin.”

Niyakap nila ako.

At doon ko naramdaman:

Hindi ako biktima.
Hindi ako nabigo.
Ako ay isang inang lumaban… at nagtagumpay.

“Ang dugo ay hindi laging sukatan ng pamilya — kundi ang tapang, pagmamahal, at katotohanang ipinaglalaban natin.”

At higit sa lahat:
Ang sugat ng nakaraan, hindi man mawawala, ay maaaring maging sandata upang protektahan ang hinaharap.