Ang buong Emergency Room ng San Marcelino District Hospital ay tila nagyeyelong saglit noong pumasok ang isang batang babae na mukhang pitong taong gulang, payat, at punô ng alikabok. Pinipilit niyang itulak ang isang lumang stroller na halos mabuwal, kung saan nakasalansan ang dalawang sanggol na kambal, marungis, umiiyak mahina, at tila wala nang lakas.

Hawak-hawak ng bata ang gilid ng stroller habang hinihingal:

“Tulong po… tulungan n’yo po kami… si Mama… hindi po gumigising ng… tatlong araw na…”

Natigilan ang lahat. Kahit ang ingay ng ER—ang karaniwang kalabog, tawanan ng mga intern, at yabag ng mga nars—ay biglang lumubog sa isang uri ng katahimikan na puno ng pangamba.

Lumapit si Dr. Ramon Jimenez, ang lead physician ng shift. Lumuhod siya sa harap ng bata upang tumapat sa kanyang antas.

Dr. Ramon:
“Anak… nasaan ang Mama mo? Sino nagdala sa inyo rito?”

Batang babae:
“Ako po… ako lang po… Naglakad ako mula sa barung-barong namin sa dulo ng Sitio Maligaya… wala na pong gatas sina Bunso… si Mama nakahiga lang po… ayaw gumising…”

Nanginginig na ang baba ng bata. Halos hindi na nito mabuo ang mga salita.

Nars Liza:
“Dok, ang payat nila… parang dehydrated lahat…”

Agad na kinuha ng dalawang nars ang stroller at itinakbo ang kambal sa pediatric corner.

Samantala, ibinaling ni Dr. Ramon ang tingin sa bata.

Dr. Ramon:
“Anak, anong pangalan mo?”

Batang babae:
“A—Alya po…”

Dr. Ramon:
“Alya, sasamahan ka namin sa bahay upang tingnan si Mama mo. Handa ka?”

Tumango ang bata, kahit nanginginig.

Tatlong minuto lang mula sa hospital hanggang sa Sitio Maligaya, pero ramdam ni Dr. Ramon na may mali. Bakit tatlong araw walang gumigising sa isang ina at walang kapitbahay man lang nakapansin? Ngunit mas lalong kumirot ang utak niya nang mapagtanto:

“Kung naglakad ang batang ito nang mag-isa, bitbit ang dalawang sanggol sa stroller… gaano kalayo ang nilakad niya? Gaano kabigat ang dinanas niya?”

Habang naglalakad sila papasok sa eskinita, napuna agad ng medical team ang katahimikang nakabibingi. Wala man lang dumadaan na tao. Kakaiba para sa isang barung-barong area.

Pagdating nila sa kubo na tinuturo ni Alya, agad silang natahimik.

Ang pintuan, nakabukas nang kaunti.
Ang hangin mula sa loob, mabigat.
May amoy na parang pinaghalong panis na pagkain at lumang gamot.

Tumakbo si Alya papasok.

Alya:
“Mama! Mama! Dinala ko na po ang mga doktor!”

Sumunod si Dr. Ramon. At nang nakita niya ang babaeng nakahandusay sa papag, halos mapahawak siya sa dibdib.

Ang babae—mukhang nasa late 20s—ay maputla, halos kulay abo. May mga paso sa braso, at may mga pilat na parang hinugot mula sa pader ng kahapon.

Pero ang pinakakinabahan si Dr. Ramon ay ang isang bagay:

May papel na nakatiklop sa dibdib ng babae.
At sinadya itong ipatong, hindi basta nalaglag.

Marahan itong kinuha ni Dr. Ramon.

Nakasulat sa maitim at nanginginig na sulat-kamay:

“Kung may nakakita nito… huwag n’yo akong paggisingin.
Hindi ako pwedeng magising.
Sapagkat kung magising ako… babalik siya.”

Dr. Ramon:
“…ano ‘to?”

Napatingin si Alya, takot na takot.

Alya:
“Dok… may dumarating po gabi-gabi… kumakatok nang malakas… minsan po hindi si Mama ang sinasagot… ako po.”

Nars Mica:
“Sino raw ‘yung ‘siya’?”

Umiling ang bata, ngunit biglang lumabas ang isang pangungusap na ikinabaon ng lamig sa gulugod ng mga nasa loob:

Alya:
“Si Papa po… pero matagal na pong patay si Papa.”

Nagkatinginan silang lahat.

Habang inihahanda ng team ang stretcher, biglang gumalaw ang daliri ng ina.

Nars:
“Dok! May response—!”

Ngunit kasunod noon ay isang malalim, mahabang ungol na hindi karaniwang ungol ng isang may sakit.

Hindi ito paghingal.
Hindi ito pag-iyak.
Hindi ito paghihirap.

Ito ay parang… pagbabanta.

Napaatras ang isang intern.

Intern Paulo:
“Dok… parang iba ‘yan…”

Bumukas ang mga mata ng babae—dahan-dahan, tila may pwersang humihila mula sa loob.

At sa boses na hindi tugma sa katawan ng isang nanghihinang ina, nagsalita ito:

“Huli na kayo.”

Nang tumakbo ang medics upang pigilan ang pagbangon ng ina, may kumalabog sa sahig.

Isang maliit na kahon, nakatali ng lumang lubid, ang nalaglag mula sa ilalim ng papag.

Lumapit si Dr. Ramon, kinuha ang kahon, at dahan-dahang binuksan.

Sa loob, may tatlong bagay:

Isang basag na litrato ng isang lalaki.

Receibo mula sa pawnshop — nakapangalan sa “Arnel F. Vergara.”

At isang maliit na USB.

Ngunit ang nakapagpayanig sa lahat ay ang pang-apat na bagay:

Isang birth certificate.
At sa haligi ng “Father” ay nakasulat ang pangalang:

“DR. RAMON JIMENEZ.”

Nalaglag ang dokumento mula sa kanyang mga kamay.

Dr. Ramon:
“…ano ‘tong kalokohan na ‘to…?”

Si Alya, nanginginig, lumapit at bumulong:

Alya:
“Dok… ikaw po ang totoong Papa namin.”

Biglang nag-fluctuate ang ilaw sa buong sitio.
Sumigaw ang kambal mula sa hospital van.
At ang ina, muling bumigkas sa boses na nakapanlulumong pakinggan:

“Ramon… sinabi ko sa’yo… babalik ako ‘pag iniwan mo kami.”

Sumabog ang sigawan sa loob ng barung-barong nang biglang mag-blackout ang buong Sitio Maligaya. Nawala ang lahat ng ilaw, tanging liwanag mula sa mga cellphone ng medical team ang pumapaligid sa anyo ng ina na nakahiga pa rin sa papag — pero gising na, at nakatingin diretso kay Dr. Ramon.

Hindi iyon tingin ng pasyenteng kailangan ng tulong.

Iyon ay tingin ng isang taong galit.
O… ng isang bagay na hindi lubos na tao.

Sa dilim, marahan ngunit malinaw na nagsalita ang babae:

“Ramon… hindi ka dapat bumalik.”

Nanigas ang katawan ni Dr. Ramon.
Hindi dahil sa takot — kundi dahil kilala niya ang tinig na iyon.

Hindi iyon ang ina ng mga bata.
Iyon ay isang tinig mula sa nakaraan.

Isang tinig na matagal na niyang inilibing.

Nars Mica:
“Dok… ano ‘to? Bakit parang… kilala ka niya?”

Hindi makasagot si Dr. Ramon.

---

Alya, umiiyak ngunit matatag

Lumapit si Alya, hawak pa rin ang laylayan ng damit ni Dr. Ramon, mahigpit na parang takot siyang bitawan ito.

Alya:
“Dok… natatandaan ka po ni Mama. Lagi ka niyang kinakausap kahit tulog siya.”

Dr. Ramon:
“…kausap? Paano?”

Alya:
“Sabi niya po, kahit iwan mo kami… babalik ka kapag oras na.
At ngayong nandito ka na… magigising na po si Mama nang tuluyan.”

Nanginginig ang boses ni Alya hindi sa galit…
kundi sa takot kung ano ang magiging itsura ng “pagkagising” na iyon.

Lahat napatalon.

Ang katawan ng ina — si Marites Vergara — ay biglang umangat na parang hinihila ng pwersang hindi nakikita. Hindi iyon normal muscle spasm. Kagaya iyon ng isang bagay na pilit lumalabas mula sa loob ng kanyang dibdib.

Nars Liza:
“Dok! Ang bilis ng heart rate niya— wait, imposible ‘to—”

At nagsimula siyang magsalita ulit.

Pero hindi gumagalaw ang bibig.
Hindi gumagalaw ang dila.
Hindi gumagalaw ang mukha.

Ang boses ay nagmumula mula sa loob.
Diretsong tumatama sa tenga at utak.

“Ramon… akala mo makakatakas ka?”

Habang nagkakagulo, kinuha ni Intern Paulo ang USB mula sa kahon.

Intern Paulo:
“Dok… baka dapat nating tingnan ‘to. Baka may clue kung ano nangyayari.”

Dr. Ramon:
“Huwag muna. Hindi tayo ligtas dito. Kailangang mailabas muna natin sila—”

Marites (tila boses hindi niya):
“Walang lalabas.”

Biglang lumakas ang hangin sa loob ng kubo, kahit sarado ang bintana.
Natumba ang mesa. Lumipad ang mga papel.

Isang larawan ang tumama sa paa ni Dr. Ramon.

Kinuha niya.

At halos mahulog siya.

Ito ang litrato niya — noong intern pa siya.
Kasama si Marites — nakangiti.
At may hawak silang sanggol.

Pero hindi iyon ang dahilan ng pagkabigla niya.

Sa likod ng litrato, may sulat:

“Ramon, sinabi kong habang-buhay mong pananagutan ito.
Kapag iniwan mo kami… babawiin ko ang lahat.”

Napaupo si Dr. Ramon.

(Narration sa Taglish para mas natural ang tono ng memory.)

Anim na taon na ang nakalipas.
Si Ramon ay isang young resident doctor sa Manila.
Si Marites — isang volunteer nurse, matalino pero may pamilyang magulo.

Nagkaroon sila ng relasyon.
Isang gabi, pagkatapos ng isang traumatic na incident sa ER, nagkasala sila.

Pagkaraan ng ilang linggo—

Marites:
“Ramon… buntis ako.”

Nanginginig si Ramon.

Hindi pa siya handa. Hindi pa siya stable. At lalo na — may fiancé siya noon.

Ramon:
“Hindi ko kayang panindigan ‘to. Hindi pa ngayon… hindi pa pwede…”

At iyon ang araw na iniwan niya si Marites.
Lumipat siya ng hospital.
Pinalitan ang numero.
Hindi na nagpakita.

Ang huling text na natanggap niya noon:

“Isang araw, babalik ka. At kapag bumalik ka… hindi ako mag-isa.”

Alya:
“Dok… si Mama po ba… minahal ka talaga?”

Hindi makasagot si Ramon.

Si Marites, habang nakahiga, ngumiti — ngiting hindi galing sa isang taong humihingalo sa sakit.

Marites:
“Mga anak… tingnan n’yo mabuti.
Ang taong iniwan tayo… siya ang dapat magbayad.”

Biglang umingay ang radio ng ambulansya sa labas.

“CODE RED! CODE RED! Ang dalawang kambal— biglang tumigil ang paghinga!”

Bumalikwas si Ramon.

Dr. Ramon:
“Hindi pwede— teka— hininga nila kanina ay mahina pero stable— bakit biglang—?!”

Pero bago pa siya makalabas ng kubo—

Sumara ang pinto.
Mag-isa.
Nang hindi hinahawakan ng kahit sino.

Mula sa papag, umangat ang kamay ni Marites. Hindi normal na pag-angat. Para bang may tali ng hangin na humihila.

Itinuro niya si Ramon.

At sa mismong sandaling iyon—

Nakaramdam si Ramon ng matinding sakit sa dibdib.
Parang hinihila palabas ang puso niya.
Parang may humahawak sa kaluluwa niya.

Marites (boses basag, mababa, hindi-tao):
“Tinakas mo ang tungkulin mo.
Ngayon… kukunin ko ang kapalit.”

Napasigaw si Ramon.

Alya, umiiyak nang todo, yumakap sa kanya.

Alya:
“Papa… huwag po siyang kunin! Huwag po!”

Tumigil si Marites.

Dahan-dahan niyang ibinaba ang kamay.

Tumingin kay Alya.

At ngumiti nang mapait.

“May kapalit… pero hindi ikaw, Ramon.
Hindi ikaw ang gusto kong kunin.”

Lumingon siya sa pintuan, kung saan nakasakay sa ambulansya ang dalawang kambal.

“Alam mo kung sino, Ramon.
Yung totoong ‘sa’yo.’”

Nakahawak pa rin si Ramon sa buhok niyang basang-basa ng pawis habang pinagmamasdan ang kambal. Sa gilid, ang batang si Alya ay nakakapit sa laylayan ng puting coat ng doktor, nanginginig sa takot.

“Doc… m–magigising po ba sila?”
mahina niyang tanong, halos hindi marinig.

Hindi agad nakasagot si Ramon. Tinitigan niya ang kambal, kapwa nanghihina, sobrang payat, parang hindi nakakatanggap ng sapat na pagkain. Pero may isa pang detalyeng nagpaangat sa balahibo niya:

Magkaibang magkaiba ang kondisyon ng dalawang bata.

Ang isa — malamig, bagsak ang ulo.
Ang isa — may pasa sa braso, parang paulit-ulit na hinawakan nang sobrang higpit.

“Alya…” marahang sabi ni Ramon. “Sino ang nag-aalaga sa inyo kapag tulog ang Mama mo?”

Napakagat-labi ang bata.

“Ako po.”

Nalaglag ang balikat ng doktor. Pitong taong gulang… siya ang nag-aalaga sa kambal? Imposible. Kahit matanda, mahirap.

Tumalikod si Ramon sa mga nurse at pasigaw:

“I-REFER SA PEDIATRIC UNIT! AGARANG LAB TEST, CBC, ELECTROLYTES, TOXICOLOGY, LAHAT!”

Nagkagulo ang mga nurse. Si Alya, naiwan sa gitna, mukhang malapit nang himatayin.

Lumuhod si Ramon sa harap niya.

“Alya, sasama ka sa amin. Hindi ka nag-iisa ngayon, okay?”

Tumango ang bata, pero umiiyak na.

Habang abala ang ER, ang isang team na kinabibilangan ng dalawang nurse at isang tanod, kasama si Nurse Lalaine, ay sumama kay Alya papunta sa barung-barong sa Sitio Maligaya.

Habang naglalakad, kumapit si Alya kay Nurse Lalaine.

“Ate… ’wag po kayo maingay pagdating natin.”

“Bakit, anak?”

Huminto si Alya. Napatingin sa lupa.

“Ayaw po ni Mama na may lumalapit sa bahay kapag tulog siya… natatakot po siya.”

Nagkatinginan ang mga kasama ni Lalaine.

Pagdating nila sa barung-barong, agad nilang naamoy ang masangsang na amoy ng gamot at bulok na pagkain. Ngunit may isa pang amoy—matagal nang hindi naliligo.

Bumukas ang pinto.

At halos sabay-sabay silang napasinghap.

Nakahiga si Marites sa sahig, hindi sa kama. Payat, maputla, may mga boteng walang laman sa tabi — hindi alak — gamot para sa depression at pampatulog.

Sa ibabaw ng tiyan niya, may nakadikit na papel.

Kinuha ni Nurse Lalaine at binasa:

“HUWAG NINYO AKONG GISINGIN.”

Pero may isa pang sulat sa likod — parang minamadali, madudumi ang sulat-kamay:

“Kailangan kong matulog para hindi NILA makuha ang mga anak ko.”

Nilamon ng katahimikan ang buong barung-barong.

“Sino… ang ‘NILA’?” bulong ni Lalaine.

Tinignan niyang mabuti si Marites. May pasa sa leeg. Sa braso. Sa pulso.

At may isa pang napaka-kakaibang detalye:

May marka sa balikat — hugis daliri ng isang ADULT MALE.

Nakadamit pang-ospital ang kambal. Sa wakas, nakahinga na sila ng maayos.
Pero si Alya — hindi mapakali, paikot-ikot sa hallway.

Lumapit si Ramon at iniluhod ulit ang sarili.

“Alya… may sasabihin ako.”

Humarap ang bata, may tensyon sa mukha.

“Hindi pa namin magising ang Mama mo. Ligtas siya, pero… kailangan niyang manatili sa ospital.”

Napapikit si Alya.

“Sabi ko na po… sabi ko na…”

“Ano ‘yon?”

Umiling si Alya, umiiyak.

“Doc… may tao pong pumupunta sa bahay namin pag gabi…”

Napatigil si Ramon.

“Sino?”

“Hindi ko po alam ang pangalan… pero kilala po ni Mama. Sinasabi niya lagi sa akin: ‘’Pag dumating siya, magtago ka.’”

Nanlamig si Ramon.

“Ano’ng ginagawa niya?”

Umiling ang bata, nanginginig.

“Naririnig ko lang po lagi… umiiyak si Mama… parang nasasaktan po siya.”

Tumayo si Ramon. Parang kinilabutan mula ulo hanggang paa.

Biglang dumating ang isa sa mga tanod mula Sitio Maligaya.
Hingal na hingal.

“Doc! May nakita kami kagabi habang sinusuri ang bahay!”

“Ano?”

Humugot ng isang plastic evidence bag ang tanod.

Dahan-dahang inabot niya kay Ramon.

Isang ID. Lalaki. Mukhang nasa 40s. Naka-smile. May nakasulat:

“Romeo De Luna – Barangay Maintenance Worker”

Tumitig si Ramon sa ID, ngumiti ng mapait, at halos mabitawan ito.

Dahil nakilala niya ang mukha…

Si Romeo… ay HUSBANDO NI MARITES.

Matagal nang sinasabi ni Ramon sa lahat na patay na ang ama ng mga bata.

At ngayon, eto ang ID — bagong-bago, hindi kupas, hindi luma.

Hindi patay ang asawa ni Marites.

At kung buhay si Romeo…
kung pumupunta siya sa gabi…
kung may pasa si Marites…
at kung nagtatago si Alya…

May isang tanong na tumama sa utak ni Ramon:

“Kung si Romeo ang gumagawa nito… bakit sinabi ni Marites na ‘NILA’ — hindi ‘NIYA’?”

Ang multo ng pagdududa ay dumampi sa isip ni Ramon.

Hindi lang isa…

Marahil dalawa.

O higit pa.

Lumapit si Alya, nakatingin sa ID.

At para bang biglang namatay ang lahat ng kulay sa mukha niya.

“Siya… siya po ’yon…” bulong ng bata.
“Pero… may isa pa pong kasama.”

Umikot ang ulo ni Ramon.

“Sino?”

Dahan-dahang tumingin si Alya sa malayo.
Sa direksyon ng pinto ng ICU.
Kung saan ginagamot si Marites.

At sa boses na halos marinig, binulong niya:

“’Yung isa pong kasama niya… mas masama.
At kilala n’yo po siya, Doc.”

Hindi pa man nakakapasok nang tuluyan sa loob ng emergency room ang mga bata, biglang may sumisigaw mula sa loob ng corridor:

“Dok! Kailangan n’yo pong makita ’to! Agad-agad!”

Mabilis na tumayo si Dr. Salcedo. Sumunod si Lira, hirap humakbang pero pinipilit lakasan ang loob.

Pagdating nila sa loob ng isang maliit na isolation room, naroon ang isang nars na nanginginig habang hawak ang maliit na feeding bottle ng kambal.

“Doc… amoyin n’yo po…”

Dahan-dahang lumapit ang doktor, inamoy ang bote—

At napaatras siya na parang tinamaan ng kuryente.

“HINDI ITO GATAS!” sigaw ng doktor.

Napatakip si Lira sa bibig niya.
Tumulo ang luha niya.

“Ano ‘yan, Doc?!”

Natigas ang mukha ni Dr. Salcedo.

“Hindi pa kumpirmado… pero mukhang may HALONG SEDATIVES. Matapang. Hindi pang-baby. Pang-adult dosage.”

Parang lumiit ang buong mundo ni Lira.
Parang biglang sumikip ang baga niya.

“Pero… pero Doc… hindi po ako nagbibigay ng kahit ano sa kanila! Hindi ko po alam—”

Tumakbo ang isang intern papasok, pawis na pawis:

“Doc! Nag-check po kami ng diaper ng kambal… may mga pulang marka sa binti at sa bewang. Parang—”

Hindi niya matapos.

Tumaas ang boses ni Dr. Salcedo:

“PARANG ANO?!”

Intern: “Parang… parang may sumakal o may humila sa kanila nang malakas. Paulit-ulit.”

Nalaglag ang tuhod ni Lira.
Napasigaw siya nang walang tunog.
Humahabol ang hininga niya.

“Sinong… SINONG GAGAWA NUN SA MGA ANAK KO?! Wala kaming kaaway! Wala naman kaming—”

Pero bago pa niya matapos, biglang bumukas ang pintuan.

Isang security guard ang humihingal:

“Doc! May nakita po kami! Sa labas… sa gilid ng stroller ng kambal… may nakasingit na maliit na SD card!”

Dinala nila ang SD card sa maliit na office.
Pinaupo si Lira pero nanginginig pa rin ang tuhod niya.

Binuksan ng IT technician ang file.

Isang video.
Madilim. Kalabog ng kaldero. Umiiyak na kambal. Pagaspas ng pinto.

Tapos…
Isang lalaking naka-hoodie ang lumapit sa mga bata.

Hindi kita ang mukha.
Pero rinig ang boses.

Boses na hindi normal.
Parang sinadya niyang baguhin.
Malalim. Malamig.
Nakakakilabot.

“Konting oras na lang… tulog lang… tulog…”

Ibinu-buhos niya ang pulbos sa bote.
Tapos iniwan ang bote sa tabi ng crib.

Pero bago lumabas, may sinabi siya na nagpayanig sa lahat.

“Kapag hindi pa rin nagising ang nanay n’yo bukas… kukunin ko na kayo.”

Napahawak si Lira sa dibdib niya.
Halos hindi makahinga.

“Diyos ko… Diyos ko… sino ’yan?! Hindi ko kilala ’yan! Hindi ako mayaman! Hindi ako politiko! WALA AKONG KAAWAY!”

Biglang may kumatok sa pinto.
Isa pang guard, hawak ang isang papel.

“Doc… may natagpuan kami sa labas ng pinto ng hospital. Kanina lang. Baka may kinalaman.”

Inabot ng doktor.
Isang puting sobre.
Walang pangalan.

Binuksan niya.

Nanginig ang kamay niya.

Isang larawan.
Picture ni Lira at ng tatlong anak niya—
Kuha mula sa labas ng bintana ng bahay nila.

May sulat sa likod:

“HINDI ITO TAPOS.”

Habang hindi makapaniwala ang lahat, tumakbo si Lira palabas ng office, nanginginig, umiiyak.

Kinalawang na hagdanan. Amoy disinfectant. Sigawan sa ER.

Hinabol siya ni Dr. Salcedo.

“Lira! Hindi ka puwedeng lumabas nang mag-isa! Baka—”

Pero napahinto siya nang makita kung sino ang naghihintay sa dulo ng hallway.

Isang babae.
Payat. Maputla.
Naka-hospital gown.
May takip pa ang braso ng dextrose.

At nakangiti siya nang lihim kay Lira.

“Kamusta, Lira?”

Nanlamig ang buong katawan ni Lira.

“TITA ROSEN?!”

Tumingin ang doktor.

“Kamag-anak mo?”

Hindi nakasagot si Lira.

Dahan-dahang lumapit si Tita Rosen.
Ang mga mata—matamis pero malamig na parang yelo.

“Tatlong araw nang tulog ang nanay mo, hindi ba?” bulong niya.

Napatigil ang mundo.

Lira halos hindi makagalaw.

“…Ano po ang… ibig n’yo sabihin?”

Ngumiti si Rosen, halos hindi gumagalaw ang labi:

“Hindi ko sinabing NANAY mo ang natutulog…”

Humakbang pa siya palapit.

“…ang ibig kong sabihin… AKO ang nagpatulog sa kanya.”

Umalingawngaw ang sigaw ni Lira sa buong corridor.

“KAYO?! BAKIT?!”

Tumawa ng mahina si Rosen, parang baliw pero kalmado.

“Ang nanay mo… tinago niya sa ’yo ang totoo. Akala mo ba basta-basta ka lang ipinanganak? Hindi, Lira. Ikaw ang dahilan ng pagkamatay ng anak ko.”

Natigilan ang doktor.
Nanlaki ang mga mata.

“Ano?!”

Lira, halos hindi makapagsalita:

“Tita… hindi ko alam ang sinasabi n’yo…”

Nagpatuloy si Rosen:

“Noong ipinanganak ka, namatay ang anak kong babae sa ospital na ‘yon. Magkasabay kami ng nanay mo ng schedule. Pero siya ang nabigyan ng doktor. Ako, hindi. Simple lang… mas pinili nila ang buhay mo kaysa buhay ng anak ko.”

Lumapit pa siya.
Naka-ngisi.
Nanginginig.

“Kaya ngayon… kinuha ko ang ina mo—para maramdaman mo ang naranasan ko. At susunod… ang mga anak mo.”

Habang nagwawala si Lira, mabilis na dumating ang security para hawakan si Rosen.

Pero bago nila siya mailayo, sumigaw siya:

“HANAPIN NINYO ANG TATAY NG MGA ANAK MO! Siya ang nagsabi sa akin kung nasaan kayo!”

Natigil ang lahat.

Tumigil ang paghinga ni Lira.

“Si—Si Marco?! Hindi… imposibleng—”

Pero biglang pumasok ang isa pang nurse, may hawak na cellphone.

“Ma’am… may tumatawag po sa inyo. Nakarehistro ang pangalan… MARCO.”

Naligaw ang tingin ni Lira.
Nanginginig ang mga kamay.

Para siyang luluhod.

“Put it on speaker,” sabi ng doktor.

Pindot.
Tumunog.

At isang malamig, mabigat, pamilyar na boses ang nagsalita:

“Lira… patawad. Hindi ko sinadyang mauwi sa ganito. Pero kailangan kong gawin ‘to. Para sa utang…”

Napakapit si Lira sa dibdib.

“…at para sa buhay ko.”

Tahimik ang buong hallway matapos marinig ang boses ni Marco sa speaker.
Pero si Lira—halos manghina, halos tumumba.

“Marco… bakit?”
Nanginginig ang tinig niya, parang unti-unting nadudurog.

Sa kabilang linya, maririnig ang habol-hininga ni Marco.

Marco:
“Lira… may utang ako sa grupo ni Rosen. Noon pa. Akala ko… kapag sinabi ko kung nasaan ka, tatantanan nila ako. Hindi ko alam na pati mga anak natin madadamay—”

“SINUNGALING KA!” sigaw ni Lira.
“Kaya ka umalis… hindi dahil sa trabaho… kundi dahil tinatago mo ‘to!”

Biglang sumabat si Rosen, habang hinahawakan ng dalawang guard:

“Hindi ka sinungaling, Marco. Ikaw ang nagbigay ng sikreto. At ngayon, tapos na ang laro.”

Pero bago pa maitulak si Rosen papalayo, biglang nag-vibrate ang cellphone.

Tumawag ulit si Marco.

This time, ang boses niya ay hindi na humihingi ng tawad.
Kalmado.
Mapanganib.

Marco:
“Lira… hindi ko sila sinasabi lahat. Si Rosen? Oo, desperada. Pero hindi siya ang totoong utak.”

Natigil ang lahat.
Maging si Rosen ay napataas ang kilay.

Marco (malamig):
“Ako.”

Bumagsak ang cellphone mula sa kamay ni Lira.
Nanginig ang buong katawan niya.

Marco:
“Trinabaho ko nang matagal ’to. Kailangan kong mawala ka… para makuha ko ang insurance at ang ari-ariang nakapangalan sa iyo. Malinis ang plano. Si Rosen ang sisihin, hindi ako.”

Napamulagat si Rosen.

Rosen:
“IKAW?! Ikaw ang nagsabi sa aking patulugin ang ina niya? Ikaw ang nag-utos—?”

Marco:
“Hindi ko naman sinabing patayin. Pero ginawa mo. At ngayon ikaw ang mapupunta sa preso.”

Sumigaw si Rosen, lumaban, nagwala, pero mahigpit ang pagkakahawak ng mga guard.

Si Lira, nanginginig, halos hindi makahinga.

“Hindi… hindi ito totoo… MARCO, asawa kita!”

Marco (tumawa nang malamig):
“Asawa? Hindi na. Sa oras na mamatay ka at ang mga bata—ako lang ang may makikinabang.”

Biglang may malakas na sigawan mula sa labas.

“Ma’am! Lumapit sa gate ng ospital—may lalaking may baril!”

Sirena.
Takbuhan.
Mga nars nagtatakbuhan.
Mga pasyente nagsisigawan.

At isang tinig, masyadong pamilyar, tumawag:

“LIRAAAAA!”

Si Marco.

Pumasok siya sa ER lobby, may hawak na baril, pawis, pero ngiting demonyo.

Tinuro niya si Lira.

“TAPOSAN NA ’TO!”

Pero bago siya makalapit, may isang anino na tumalon mula sa gilid.

BANG!

Isang bala ang tumama—
sa balikat ni Marco.

Nalaglag ang baril.

At lumitaw…

ang nanay ni Lira.

Gising.
Humihingal.
Mahina pero nakatayo.

May hawak siyang taser gun ng ospital.

Nanay:
“Anak… walang hinahayaang masamang espiritu na humawak sa pamilya ko.”

Bumagsak si Marco.
Sumigaw.
Sinubukang tumayo.

BANG!
Isa pang taser shot mula sa guard.

At sa wakas—
Pinusasan siya.

Si Rosen—dinala sa psychiatric facility at hindi na muling makakalapit sa kanila.

Si Marco—kinasuhan ng:

attempted murder

child endangerment

conspiracy

at financial fraud

Ang kambal—gumaling matapos mabigyan ng antidote.

Si Lira—niyakap ang nanay niya, humihikbi, pero ligtas.

Lira:
“Ma… salamat. Akala ko… wala na.”

Nanay (mahina pero matatag):
“Hindi ka mawawala. Lalaban tayo habang may hininga ako.”

At sa unang pagkakataon matapos ang tatlong araw ng bangungot—
naramdaman ni Lira ang liwanag.

Lumipas ang dalawang buwan.

Ligtas ang mga bata.
Lumipat sila sa bagong bayan.
At sa wakas, natulog si Lira nang hindi nanginginig.

Isang gabi, may natanggap siyang sulat mula sa korte:

“Case closed. Full custody granted. Permanent protection order approved.”

Isinara niya ang sobre.

Niyakap ang tatlong anak.

“Tapos na tayo sa dilim. Simula na ng bago.”

At iyon—
ang wakas ng isang bangungot…
na binura ng lakas ng isang ina.