Hapon na nang mapansin kong wala sa bulsa ko ang pitakang itim na regalo pa sa akin ng ama ko. Para akong nanlamig sa loob—ID ko, ATM cards, pati malaking halaga ng pera para sa pambayad sa downpayment ng maliit kong negosyo… lahat nandoon.

“Ay, hindi puwedeng mawala ‘yon,” bulong ko, habang paikot-ikot ako sa palengke, pawis at kaba ang bumabalot sa akin.

Habang naglalakad ako pabalik sa parking area, may kumalabit sa baba ng aking damit. Napalingon ako at nakita ko ang isang batang mga sampung taong gulang lang siguro, payat, may bitbit na bilao ng suman at puto.

“Kuya… ikaw po ba si Manuel?” mahina niyang tanong.

Napakurap ako. “Oo, bakit?”

Inangat niya ang maliit na kamay niya, hawak ang pitaka ko.

Parang lumiwanag bigla ang mundo. “Diyos ko, pitaka ko ‘yan!” mabilis kong nakuha mula sa kanya, nanginginig sa tuwa at ginhawa. Binuksan ko—kumpleto. Kahit isang pirasong papel, walang nawala.

“Anak, salamat! Sobra! Saan mo nakita ito?”

Tumingin siya sa lupa, parang nahihiya. “Nakita ko po doon sa may bangketa. Nalaglag siguro. Sorry po… sorry kung tiningnan ko loob…”

Huminto ako. “Ha? Tiningnan mo?”

Inangat niya ulit ang mukha niya. At doon niya binitiwan ang tanong na hinding-hindi ko makakalimutan—isang tanong na hindi ko akalaing manggagaling sa murang isipan ng isang bata.

“Kuya…” nilunok niya laway, “Pasensya na po kung tiningnan ko ang loob ng pitaka ninyo, pero paano po kayo nakakaipon ng ganitong dami ng pera? Konti lang po ang kinikita ko, swerte na kung kumita ako ng 100 o 150 sa isang araw.”

Tahimik ang paligid. Parang huminto ang oras.

Hindi pangungupit ang nakita ko sa mga mata niya—kundi pagtataka… at pag-asa.

Umupo ako sa gilid ng bangketa. “Halika, umupo ka saglit.”

Dahan-dahan siyang naupo, hawak pa rin ang bilao niya na halos wala nang laman.

“Lumaki ako sa hirap, katulad mo,” sabi ko. “Naglilinis ako ng kotse, nagkakargador sa palengke, kahit anong trabaho ginagawa ko. Wala rin akong pera noon. Minsan mas maswerte ka pa nga, nakakaisang daan ka. Ako, minsan bente lang.”

Napangiti siya nang kaunti. “Talaga po?”

“Oo. Pero alam mo kung paano dumami ang pera ko? Hindi dahil sa swerte. Dahil sa matagal na pagtitiyaga. At dahil may mga taong naniwala sa akin.”

Hindi siya kumibo. Nakikinig lang.

“Hindi mo kailangan magnakaw, anak,” tuloy ko. “Hindi mo kailangan mandaya. Yung ginawa mo ngayon—ibinalik mo ang pitaka kahit nakita mo ang laman—yun na ang simula ng tagumpay mo. Hindi mo lang alam, pero napakalaking bagay ng ginawa mo.”

Doon unti-unting nagbago ang mukha niya. Hindi na takot. Hindi na hiya. Kundi parang may kumislap na pag-asa sa mata niya.

“Kuya… gusto ko rin po maging katulad ninyo,” bulong niya.

Napangiti ako. “Anong pangalan mo?”

“Rico po.”

“Rico… gusto mo ba ng tulong?”

Bigla siyang napatingin, parang hindi makapaniwala. “Po? Anong tulong?”

Nginitian ko siya. “Hindi pera. Pero oportunidad.”

Tiningnan ko ang kalsada. Nariyan ang maliit na stall ng suman na luma at halos bumigay na ang kahoy. “Sino may-ari ng mga kakanin na binebenta mo?”

“Nay ko po. May sakit siya minsan kaya ako muna nagtitinda.”

Tumayo ako. “Halika. Puntahan natin.”

Naglakad kami papunta sa kanilang munting stall. Doon ko nakita ang nanay ni Rico, nakaupo at may tuwalya sa balikat, halatang pagod at matagal nang hindi nakakahinga nang maayos dahil sa sipon.

Magalang niyang sinabi, “Magandang hapon po…”

Nagpakilala ako. Kinausap ko silang dalawa. At doon ko inalok ang isang bagay na ikinagulat nila:

“Nagbubukas ako ng maliit na food kiosk next month. Gusto kong i-feature ang kakanin ninyo sa isa sa mga puwesto. Ako ang bahala sa gamit at packaging. Kayo ang gagawa—at babayaran ko kayo nang maayos.”

Napatakip ng bibig ang nanay ni Rico. Si Rico naman, napapikit na parang pinipigilan umiyak.

“Kuya… totoo po?” nanginginig niyang tanong.

“Totoo,” sagot ko. “At ang dahilan? Hindi dahil naawa ako. Kundi dahil napahanga mo ako. Ang isang batang marunong magsauli ng pitaka na may malaking halaga ay bata ring karapat-dapat magkaroon ng pagkakataong umasenso.”

Hindi na siya nakapagsalita. Niyakap niya ang kanyang nanay, at halos sabay silang napahagulgol.

At ako… hindi ko alam kung bakit pero may kumikiliti sa puso ko. Parang ang pitakang nawala ko ay ginamit ng Diyos para makita ko sila.

Lumipas ang ilang buwan, at tuwing dadalaw ako sa kiosk, nakikita ko si Rico na mas malinis ang itsura, mas maaliwalas ang mukha, mas ganado. Mas mabilis pa siyang magbenta kaysa sa staff ko.

Isang araw, habang hawak niya ang apron na may pangalan ng negosyo namin, tinapik niya ako at bulong niya:

“Kuya… salamat po. Ngayon naiintindihan ko na. Hindi ko kailangan mangarap ng imposible. Kailangan ko lang magsimula sa tama.”

Tumango ako. “Tama ka, Rico. At nagsimula ka sa pinakamahalagang bagay… katapatan.”

At sa bawat araw na lumilipas, hindi nawawala sa isip ko ang tanong niyang iyon—isang tanong na nagpabago hindi lang sa buhay niya… kundi pati sa puso ko.

At lahat ng iyon nagsimula sa isang nawalang pitaka… at isang batang marunong pumili ng tama kahit walang nakakakita.